بهداشت جهانی بیشترین درصد مرگ‌ومیر در جهان را بر اثر بیماری‌های قلبی و عروقی اعلام کرده است. آمار منتشر شده، بیان‌گر دو برابر شدن مرگ‌و‌میر ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی و مصرف اسیدهای چرب اشباع از 1990 تا 2019 بوده است. اما علت این افزایش چیست؟ پزشکان حیطه سلامت به این نتیجه رسیده‌اند که مصرف زیاد اسیدهای چرب اشباع باعث بالا رفتن کلسترول خون و گرفتگی قلب و عروق می‌شود. حال لازم است که بدانیم اسید چرب اشباع و کلسترول چیست؟

اسیدهای چرب اشباع

اسیدهای چرب اشباع به آن دسته از اسیدهایی گفته می‌شود که جزء دسته اسیدهای کربوکسیبلیک (Carboxylic acid) به شمار می‌روند و معمولا بین 12 و 14 اتم کربن دارند. به‌عبارت دیگر می‌توان اسیدهای چرب را چنین تعریف کرد: اشباع شدن تمام اتم‌های کربن اسید‌ها توسط اتم‌های هیدروژن.

کلسترول چیست؟

قبل از پرداختن به شرح رابطه اسیدهای چرب و سلامت انسان بهتر است اطلاعات مختصری در مورد کلسترول داشته باشیم. کلسترول از ترکیب دو کلمه یونانی و کلمه ول تشکیل شده است.

• Chole به معنای صفرا
• Stereis به معنای جامد
• کلمه ول (پسوند شیمیایی الکل)

علت این نام‌گذاری این بود که دانشمندان اولین بار کلسترول را به صورت جامد در سنگ صفرا در سال 1784 کشف کردند. چون این ماده درصدی از الکل را به همراه داشت، پسوند ول را به آن افزودند. کلسترول بر خلاف تصور همه، نقش مهمی در کارکرد سلول‌ها برعهده دارد. از جمله وظایف آن می‌توان به ترمیم بافت‌ها، تقویت غشاهای سلولی و تاثیر بر سیالیت آن و تولید نمک صفراوی اشاره کرد. کلسترول به‌عنوان پیش‌ساز هورمون‌های استروئیدی (مانند: استروژن، تستوسترون و …) به شمار می‌رود و ماده اولیه تولید ویتامین D است.

رابطه کلسترول و اسیدهای چرب

مصرف چربی‌های اشباع شده می‌تواند موجب افزایش کلسترول در خون شود که موجبات بیماری‌های قلب و عروق را فراهم می‌کند.

چرا اسیدهای چرب برای بدن مضر است؟

میزان کلسترول موجود در خون با مصرف اسیدهای چرب رابطه مستقیم دارد؛ زیرا کلسترول در خون حل نمی‌شود. میزان مازاد این ماده در خون می‌تواند به رشد پلاک‌ها در رگ‌ها و ابتلا به بیماری تصلب شرایین (گرفتگی رگ‌های بدن) منجر شود. این پلاک‌ها در دیوار رگ‌های خونی رسوب کرده و باعث باریک شدن رگ، به‌ویژه رگ‌های کرونری می‌شود. باریک شدن رگ‌ها، باعث کاهش سرعت گردش خون و انسداد عروق شده و این کاهش سرعت گردش خون و انسداد عروق پیش‌زمینه‌های سکته قلبی را فراهم می‌کند.

جمع‌بندی

بنابر اطلاعات ارائه شده، برای سلامت بدن و جلوگیری از سکته قلبی بهتر است از چربی‌های اشباع کمتری استفاده کنیم؛ تا از افزایش بیش از اندازه کلسترول در خون و گرفتگی عروق پیشگیری کنیم. روغن‌ها و کره‌های گیاهی که از اسیدهای اشباع کمتری برخوردار هستند علاوه بر کمک به بهبود سلامت انسان، جایگزین مناسبی برای کره و روغن های حیوانی محسوب می‌شوند.