یکی از غذاهای محبوب و پر استفاده در تمام جهان نان است. اما تاریخچه پخت نان به چه سالی و چه کشوری تعلق دارد؟ چگونه پخت نان به تکامل رسیده است و به شکل امروزه درآمده است؟ این موارد و بسیاری موارد دیگر چیزی است که می‌خواهیم در مقاله تاریخچه پخت نان در ایران و جهان در مورد آن صحبت کنیم.

تاریخچه پخت نان در جهان

شاید تعجب کنید که امروزه بیش از 10000 نوع از انواع نان در جهان وجود دارد در صورتی که اولین بار پخت نان در 14 هزار سال پیش اتفاق افتاده است. اولین شواهد از پخت نان به حدود 10000 سال قبل از میلاد برمی‌گردد. نان خمیر ترش توسط مصری‌ها در 6000 سال قبل از میلاد کشف شد. ظاهراً استفاده از تخمیر برای عمل آمدن نان به طور تصادفی کشف شد، زمانی که شخصی مقداری خمیر را زیر آفتاب گذاشت و ور آمد. از آن زمان، نان به عنوان یک محصول اصلی غذایی در تمام نقاط جهان متمایز شد.

یونانیان ثروتمند آن را در عسل و شراب فرو می‌کردند. نان در روم باستان از اهمیت سیاسی خاصی برخوردار بود، جایی که سزار نان را به توده‌ها می‌داد تا پشتیبانی آن‌ها را داشته باشد. در جمهوری چک، نان نقش ویژه‌ای در تاج‌گذاری پادشاهان داشت و برای برخی مهم‌تر از طلا به شمار می‌آمد. به هر حال، قدیمی‌ترین تنور نان در جمهوری چک در Bylany در نزدیکی Olomouc یافت شد و تخمین زده می‌شود که بین 6600 تا 6800 سال قدمت داشته باشد.

تاریخچه پخت نان در جهان به اینجا ختم نمی‌شود. نان غذای اصلی بشر برای 30000 سال است. شواهد باستان شناسی از آرد در آن زمان وجود دارد که احتمالاً به نان فطیر تبدیل می‌شد. غلات و نان (در دوران نوسنگی، حدود 10000 سال پیش) گندم و جو برخی از اولین گیاهانی بودند که در منطقه به اصطلاح “هلال حاصل خیز” در منطقه بین النهرین و نزدیک نیل رشد کرده و به غذای اصلی تبدیل شدند.

سایر نقاط جهان به طور مستقل غلات دیگری مانند برنج در آسیای شرقی، ذرت در قاره آمریکا و سورگوم در جنوب صحرای آفریقا را پروش داده و از آن‌ها نان تهیه کردند. نان مخمر نیز در دوران ماقبل تاریخ ظاهر شد. روش‌های اولیه مایه خمیر شدن با تکه‌ای از خمیر روز قبل انجام می‌شد که به عنوان پیش غذای خمیر ترش عمل ‌می‌کرد. گول‌ها و ایبری‌ها از کف آبجو به عنوان مخمر استفاده می‌کردند. مردمی که آبجو نمی‌نوشیدند اما شراب مصرف می‌کردند از خمیری متشکل از سبوس انگور یا سبوس گندم آغشته به شراب استفاده می‌کردند.

اجاق‌های مستقلی که می‌توانستند از قبل گرم شوند، با دری برای دسترسی، برای اولین بار در یونان باستان مورد استفاده قرار گرفته و پا به عرصه تاریخچه پخت نان گذاشته است. حتی در آن زمان، نان‌های مختلفی وجود داشت مانند: کیک‌های سرخ شده، نان‌های عسلی و روغنی، نان‌های قارچی شکل که با دانه‌های خشخاش پوشیده شده بودند. در قرن پنجم قبل از میلاد در آتن، نان در نانوایی‌ها و همچنین در خانه تهیه می‌شد. نانوایان یونانی در قرن دوم قبل از میلاد در روم ظاهر شدند.

اما تاریخچه پخت نان در اروپای قرون وسطی نیز جالب و خواندنی است، نان مانند همیشه به عنوان غذای اصلی استفاده می شد، اما نقش ویژه‌ای نیز داشت. به عنوان بخشی از سرویس میز استفاده می شد. در آن زمان از یک تکه نان تقریباً 15 سانتی‌متر در 10 سانتی‌متر به عنوان یک بشقاب جاذب در زیر غذایی که خورده می شد استفاده کرده و غذا را با آن سرو می‌کردند. در پایان غذا، نان را یا می‌خوردند، به فقرا و یا به سگ‌ها می دادند. در واقع یک تئوری وجود دارد که پیتزا به این شکل پا به عرصه غذاها گذاشته شده است.

با ورود به عصر صنعتی شدن و پیشرفت صنعت، تاریچخه پخت نان شاهد تحول بزرگی بود. دیگر نان از حالت سنتی خود وارد عصر صنعتی شد. آسیاب‌هایی که آرد تولید می‌کردند و با باد و آب کار می‌کردند شروع به کار بر روی بخار و گاز کردند و سنگ‌های آسیاب گندم با رول‌های سرامیکی و فولادی جایگزین شدند.

اتو فردریک روهوددر در سال 1912 دستگاهی را اختراع کرد که نان برش خورده را درست می کرد و در سال 1928 شروع به استفاده از آن کرد. در سال 1961 فرآیند نان Chorleywood توسعه یافت. از کار مکانیکی شدید خمیر برای کاهش دوره تخمیر استفاده کرد. این فرآیند زمان تولید نان را کوتاه کرد اما به قیمت طعم و مزه و نوع تغذیه افزود.در کنار آن در تولید نان، همچنین از افزودنی‌های شیمیایی استفاده می‌شود که زمان اختلاط را تسریع کرده و زمان تخمیر را کاهش می‌دهد. کم کم تولید انواع نان با طعم‌های مختلف به وجود آمدند و از انواع کره گیاهی و کره حیوانی در پخت نان استفاده شد.

جالب است بدانید که، تخمین زده می‌شود که 60 درصد از جمعیت جهان روزانه نان مصرف می‌کنند. اما قطعا تاریخچه پخت نان در اینجا متوقف نمی‌شود و تا هنگامی که بشر در روی کره خاکی زندگی می‌کند تاریخچه پخت نان، کیک و شیرینی در حال تغییر و تحول است.

تاریخچه نان در ایران

پخت نان و کشت گندم در تاریخ ایران باستان نیز مشاهده می‌شود، حتی در شاهنامه هم به تاریخچه پخت نان و کاشت گندم نیز اشاره شده است و همیشه کشت گندم یک امر مقدس به شمار رفته و همیشه روز برداشت محصول گندم را جشن می‌گرفتند. همان طور که در تاریخچه پخت نان در جهان گفته شد، پخت نان به بیش از 14000 سال پیش از میلاد مسیح بر می‌گردد که 10000 سال آن به تاریخچه پخت نان در جهان و اروپا اختصاص دارد و قبل از آن به تاریخ پخت نان در ایران بر می‌گردد.

آن زمان که هنوز یونانیان و رومیان در پی کشف آسیاب بودند ایرانیان آسیاب داشته و نان پخت می‌کردند. در ابتدا نان به صورت سنتی در خانه‌ها پخت می‌شد و هر منطقه متناسب با علات موجود و وضعیت آب و هوایی خود، نان مختص به خود را داشت. اما با ورود صنعت به ایران و گسترش جمعیت دیگر پخت نان از حالت سنتی خارج شده و شکل صنعتی به خود گرفته است.

اما هنوز هم پخت نان‌های هر منطقه به صورت سنتی رواج دارد و شاهد انواع بی شماری نان با طعم و مزه‌های مختلف هستیم. شرکت مهرفراز آبرود تولید کننده کره گیاهی آی شاد و کره حیوانی فرینام امیدوار است این مطلب مفید واقع شده باشد.